De toekomst van onze energie in het Gooi; wat kunnen we leren van Amersfoort?
Op 8 december 2020 organiseerde Hilversum100 een online café over de regionale energiestrategie (RES). Ook uitgenodigd was Jan Toering, een van de trekkers van de gebiedscoöperatie Eemland (rond Amersfoort e.o.). De deelnemers waren allen behoorlijk ingevoerd in de materie en daardoor kon de introductie door Aernoud Olde vlot worden opgevolgd door Toering’s presentatie.
Olde begon zijn verhaal met een korte introductie van de RES: dit is versie 1.0, die in juli 2021 zal worden opgevolgd door de ontwikkeling van de RES 2.0. Elke twee jaar komt er dan een volgende RES, waar steeds meer thema’s in opgenomen gaan worden, zoals mobiliteit en warmte, en waarin de energietransitie steeds verder uitgewerkt en doorgevoerd zal worden. Deze doorontwikkeling loopt vooralsnog tot 2030. Zie ook de presentatie ‘RES tussenstand dec 2020′.
Lokale vertaling van wereldwijd verdrag
Alle overheden, ook de lokale, hebben het VN-verdrag over het klimaat dat is vastgesteld in Parijs in 2015, onderschreven of ze zijn er in ieder geval aan gehouden . De horizon is nu 2030: dan moet er een fikse CO2-reductie zijn gerealiseerd door alle ratificerende landen. Er is een lange rij ambities geformuleerd om duidelijk te maken dat energie niet zomaar ontstaat, die moet worden opgewekt en de regio’s hebben daar een rol in te spelen. Maar het ambitieniveau is lokaal flink gereduceerd door allerlei vragen en blokkades van lokale politici.
RES 1.0, straks RES 5.0
In de 1.0-versie is vooral gekeken naar het aanwijzen van mogelijke energie-opweklocaties. Dat worden zoeklocaties genoemd waarbij het mogelijk blijft dat de conclusie is dat een zoeklocatie niet geschikt is. Dit zoekproces is enerzijds ingebouwd om de lokale overheid en de bevolking de kans te geven mee te zoeken naar oplossingen; het is uiteindelijk namelijk de lokale overheid die een zoeklocatie om moet zetten in een projectlocatie en anderzijds geeft het zoekproces de gelegenheid om breed en locatiespecifiek naar oplossingen te zoeken. Wanneer dan bijvoorbeeld de uitkomst is dat een zonnepanelenveld ten koste zou gaan van de biodiversiteit dan kan locatiespecifiek gekeken worden hoe dat voorkomen kan worden (door bijvoorbeeld lichtdoorlatende panelen te gebruiken) of gecompenseerd kan worden.
Eén van de voorwaarden was, dat het opwekken van energie op die locaties haalbaar is voor 2030 volgens het Klimaatakkoord. (Hiermee valt kernenergie voor de regio in elk geval af, dat kan altijd landelijk voor de periode na 2030 als oplossing aangewezen worden).
In ’t Gooi heeft deze zoektocht naar locaties veel weerstand opgeroepen, zoals het idee om een windmolen bij de afrit aan de A27 te plaatsen: o.a. de VVD en CDA zijn pertinent tegen. Een voorstelbare reactie dit heeft een forse invloed op de leefomgeving, echter ook jammer want door het zoeken te blokkeren, blokkeer je meteen ook het zoeken naar alternatieve uitkomsten. Daarbij komt dat ’t Gooi zichzelf hiermee gepresenteerd als een gebied dat het probleem van zich af schuift. Deze reactie wordt nu door andere regio’s gebruikt door ook hun ambitie te verlagen; waarom zouden zij de overlast van de stroomopwek voor ons op zich nemen? Hiermee komt de realisatie van de klimaatafspraken, maar ook de toekomstige leveringszekerheid van stroom in het gedrang.
Wat kan er wel?
Voor de RES 1.0 wordt in Hilversum nu gekeken naar grote daken waar zonnepanelen op kunnen worden gelegd; parkeerterreinen waar zonnedaken op kunnen worden gerealiseerd; het ontwikkelen van energie-opwek bij vliegveld Hilversum en zon langs infrastructuur (zoals panelen op geluidsmuren). Wind is als optie afgeschoten door de politiek.
Verder wordt er ook gekeken naar de transitievisie warmte, de mogelijkheid om warmtenetten in woonwijken aan te leggen en de mobiliteitsvisie. En uiteraard naar de isolatie van bestaande woningen. Aan dit laatste wordt hard gewerkt door alle energiecoaches van de gemeente, die via energiecoöperaties HilverZon en HET worden opgeleid en ingezet.
Wat kun je als inwoner doen?
– Isoleren, met alle tips van de energiecoaches en met de kortingsacties van Energie Verbonden tot eind 2020
– Gebruikmaken van de komende subsidie voor verduurzamen van je jaren dertig-woning (vanuit de EU)
– Het volgens van de wijkwarmteplannen, waarmee je lokaal zult kunnen overstappen van gas naar een lokaal warmtenet
– Inwoners van de Meent kunnen deelnemen aan de pilot die stichting Hilversumse Meent heeft opgezet om aardgasvrij te worden.
Gebiedscoöperatie Eemland
Wat is een gebiedscoöperatie en wat kan onze regio hiermee? Jan Toering vertelt (zie ook zijn presentatie): De gebiedscoöperatie Eemland richt zich niet alleen op energie, ze wil verbanden leggen tussen partijen op allerlei vlakken. Denk aan voedsel, zorg, arbeidsparticipatie en klimaat. Samen met inwoners, ondernemers, start-ups en met steun van de gemeente wil zij een platform zijn om de participatiesamenleving handen en voeten, een stem te geven. De participatiewet en de omgevingswet krijgen hiermee vorm voor alle partijen in een gemeente of gebied, dat meerdere gemeenten omvat. In de coöperatie zijn al diverse initiatieven actief en zij werken eraan om er meer aan zich te verbinden. Daarmee creëren ze een aanspreekpunt voor alle partijen in de gemeente(n) en voor de gemeente(n).
Toering wijst op de websites van www.rvo.nl (Rijksdienst voor ondernemend Nederland) en www.decooperatieveamenleving.nl, waarop te zien is hoe dergelijke samenwerkingen kunnen worden vormgegeven. Toering noemt daarbij ook de preambule van de gebiedscoöperatie, waarmee de statuten worden geopend en waarmee de organisatie haar visie neerzet.
Overige links:
https://www.noord-holland.nl/Onderwerpen/Duurzaamheid_Milieu/Regionale_Energiestrategie_RES