Het ROC Hilversum minimaliseert bouwafval
Medewerkers van de gemeente Hilversum waren begin april op bezoek bij het MBO College Hilversum op het Arenapark. De reden: het MBO College wordt circulair verbouwd waarmee bouwafval tot een minimum wordt beperkt. En de cijfers liegen er niet om: 85% van de materialen zijn (hoogwaardig) hergebruik. Circulair sloopbedrijf Foekens is hierbij hun partner. Alhoewel sloopbedrijf anders doet vermoeden, is er helemaal geen sprake van slopen. Zij oogsten materialen en zorgen maximaal voor nieuwe bestemmingen. Circulair sloopbedrijf Foekens is dan ook koploper in het oogsten en herbestemmen van materialen en rapportering hierover. “Het is niet meer van deze tijd om zomaar te slopen. Elk materiaal dat uit een gebouw komt heeft meer waarde dan we denken”, zoals Gaby Foekens ons vertelt.
Het MBO College op het Arenapark ondergaat sinds 2020 een grootschalige verbouwing. Verdieping voor verdieping worden donkere gangen getransformeerd naar lichte ruimtes en flexibele deelplekken waar studenten en docenten elkaar tegen komen. Richard Streuper begeleidt de verbouwing namens het MBO College. Wanneer deze rondleiding plaatsvindt, zijn de derde verdieping en de begane grond opgeleverd. Tijdens de rondleiding komen we dan ook vele voorbeelden van hergebruik tegen. Zo hebben deuren inclusief kozijnen massaal een nieuwe plek gekregen binnen het MBO College, zijn systeemplafonds grotendeels opnieuw gebruikt, zijn 
onderstellen van tafels behouden door alleen tafelbladen te vervangen en dienen oude roosters nu als stellingkasten of als hangsysteem voor planten.
De verbouwing op de eerste verdieping staat op het punt te beginnen en we zien her en der ook stapels spullen die uit de lokalen komen. Richard vertelt: “Niet alleen de bouwmaterialen krijgen maximaal een nieuwe bestemming, ook de spullen uit de lokalen.” “Zo hebben de digiborden, dankzij Foekens, een nieuwe plek gevonden bij andere schoolinstellingen en zijn studenten erg blij met de stoelen en tafels die over bleven. En de paspoppen zijn erg geliefd bij de modestudenten.” Richard heeft dan ook een mooi voorbeeld wat het resultaat is van deze nieuwe manier van werken. “Voor de zekerheid had ik een 40 kuub container besteld voor de spullen die geen nieuwe bestemming hadden gevonden. Er stonden uiteindelijk maar 3 stoelen in de container. Een eye opener.”
Richard: “Mijn advies bij circulair bouwen is om al in de ontwerpfase het hergebruik van materialen als ijkpunt neer te zetten. Bij de aanbesteding en bij de architect. Hiermee haal je direct het grootste profijt uit het oogsten van materialen.” Per onderdeel is dan voldoende tijd om een nieuwe bestemming te vinden. Gaby: “Wij zoeken naar een nieuwe plek zo hoog mogelijk op de R-ladder. En bij voorkeur ook zo dicht mogelijk van de plek waar het vandaan komt. Dat scheelt aanzienlijk in het aantal kilometers.”
Foekens gaat verder dan alleen het oogsten en herbestemmen van bouwmaterialen en spullen. Zij leveren van elk project een Circulair Rapport waarin per onderdeel is beschreven wat de nieuwe bestemming is. Zij leggen het hergebruik van elk onderdeel, dat uit een gebouw komt, vast middels een Reispaspoort. Hiermee is altijd te achterhalen waar het materiaal is geoogst en waar het materiaal opnieuw wordt gebruikt. En materialen worden op vele plekken opnieuw gebruikt. De hergebruikte deuren inclusief kozijnen, de systeemplafonds, de onderstellen van tafels en de oude roosters zijn allen terug te vinden in deze Circulaire Rapporten. Ook de materialen die op andere locaties zijn hergebruikt zijn terug te vinden. Gaby: “Zo hebben we isolatiematerialen kunnen doneren aan Fixbrigades, waarmee huizen weer zijn geïsoleerd. Het is echt zonde wanneer zulk materiaal als afval verdwijnt.”
Reispaspoort (foto links) van oude deuren en kozijnen (midden), opgeknapt naar nieuwe deuren en kozijnen (rechts).
Het oogsten van materialen vraagt altijd om een realistische kijk. “Wanneer het lukt 80% a 85% van de materialen te kunnen oogsten en hergebruiken, zijn wij tevreden”, aldus Gaby. Bij het MBO College is dus 85% van de materialen hergebruikt. Het gaat in dit geval om 78.672 ton. “Materialen die uit een gebouw komen, komen vaak uit een periode dat verschillende materialen met elkaar zijn verlijmd of anders aan elkaar gemaakt, waardoor deze nu niet goed gescheiden en hergebruikt kunnen worden. Het aantal kilometers speelt bijvoorbeeld ook een rol. Een (water)kraan van 30 jaar oud heeft vaak een verouderd intern mechanisme. Het vernieuwen van dit mechanisme vraagt meer kilometers en moeite dan om de kraan als oud ijzer te laten omsmelten naar een modern product. Maar deurkozijnen en ramen kunnen juist wel heel goed opnieuw worden gebruikt bij een verbouwing. Ook als ze net niet voldoen aan de maat, kan dat vaak prima worden aangepast. Er geldt echt: wanneer je wilt, kan er heel veel wel.”
Richard en Gaby zijn het er helemaal over eens. “Je raakt met circulair oogsten besmet. Wanneer je eenmaal de waarde van materialen ziet, en deze zijn goed her te gebruiken, dan zet je je maximaal in om dat voor elkaar te krijgen.” En dat is bij het MBO College Hilversum zeker geslaagd!
Al met al een zeer knap staaltje werk daar bij het MBO College Hilversum. Een erg mooi voorbeeld van circulair verbouwen.
Wil je meer weten hierover of in contact komen? Neem dan contact op met Ynske Betlem, ynske@hilversum100.nl