Klimaatanalyse verkiezingsprogramma’s Noord-Holland

Op woensdag 15 maart zijn er weer verkiezingen: voor de provinciale staten en voor de waterschappen. Daphne Meyer van Amsterdam Wind bekeek de programma’s van de deelnemers aan de verkiezingen voor de Staten in Noord-Holland. Er doen dit 23 partijen mee.

Er zaten de afgelopen vier jaar in Haarlem 15 fracties in de staten. Men begon met 12 fracties en gaande de rit splitsten drie fracties zich af. Hieronder volgen citaten uit de programma’s specifiek over windenergie, en enkele opvallende uitspraken. De verkiezingsprogramma’s zijn niet goed met elkaar te vergelijken, omdat er geen vaste vorm bestaat. Het ene programma is heel kort en behandelt alleen enkele hoofdpunten van beleid, zoals het programma van de PVV of FVD. Het andere is super uitgebreid. Het inhoudelijk meest uitgebreide verkiezingsprogramma is afkomstig van BBB, gevolgd door de teksten van GroenLinks en van de ChristenUnie.

Tata Steel, Schiphol en veenweidegebieden

In grote lijnen valt het volgende op. Elke partij besteedt aandacht aan de grote provinciale onderwerpen. Hoe moet het verder met Tata Steel en Schiphol, hoeveel woningen moeten er in de provincie bijkomen, wat moet er gebeuren met de bodemdaling en de stikstofregelingen en op welke vormen van energiewinning moet de provincie inzetten? De provincie gaat ook nog over andere zaken, zoals cultuurbeleid en mobiliteit, maar wij beperken ons hier tot de energieparagrafen en meer specifiek tot windenergie.

Het goede nieuws is dat er echt iets te kiezen valt. Hoe moet de energietransitie in Noord-Holland gestalte krijgen, met welke technologische oplossing? De partijen aan de rechterkant van het politieke spectrum zijn allemaal voorstander van kernenergie en sommige bouwen graag een kerncentrale in Noord-Holland. Er is echter een verschil in uitgangspunten. PVV, FVD en BVNL schrijven niet te geloven dat er een klimaatcrisis bestaat en geloven ook niet in de noodzaak om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen. Alle andere partijen zien die noodzaak wel en maken daar in meer of mindere mate een speerpunt van hun beleid van. Sommige lossen het probleem graag op met grotere of kleinere kern- en thoriumcentrales, zoals het CDA, de VVD, JA21 en BBB.

Zon op dak, wind op zee

Vrijwel alle partijen zien ook de noodzaak van energiebesparing door woningen beter te isoleren en willen daar meer geld voor uittrekken. Sommige partijen willen experimenten steunen met andere energieoplossingen als aquathermie, getijdenenergie en warmtewinning uit het riool. Vrijwel iedereen is voor zon op daken en wind op zee.

De onderlinge verschillen spitsen zich toe op de vraag of de provincie grote zonneweides mag toestaan. En op de komst van meer windmolens – en zo ja, waar dan, eventueel? Er zijn partijen met een duidelijk ‟ ja’, zoals D66 en GroenLinks, die in hun verkiezingsprogramma’s ook ieder een foto van windturbines hebben opgenomen. Partijen met ‟Ja, mits. En partijen met een ‟vooruit dan maar, onder strenge voorwaarden en op de meeste plaatsen niet’. De VVD schrijft dat zij zich nu al schaart achter de landelijke normen die de overheid voor windenergie moet gaan vaststellen.
Andere partijen zijn wat betreft wind in een spagaat terecht gekomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren. Enerzijds onderschrijven ze de noodzaak voor de energietransitie en de snelheid waarmee deze gestalte moet krijgen, anderzijds willen ze hun kiezers ook voorhouden dat windmolens hier geen onderdeel van hoeven te zijn. Sommige partijen pleiten voor molens op plekken waar hun kiezers er geen last van hebben: ver uit de kust in de Noordzee en op industrieterreinen, of naast verkeersknooppunten. Hun worsteling is op sommige plekken ook in de tekst terecht gekomen. Ze schrijven in verschillende paragrafen steeds iets anders over hoe zij windenergie zullen tegenhouden, maar toch ook weer niet.

Een eigen provinciaal energiebedrijf

Een lichtpuntje: veel partijen zien een rol voor de lokale energiecoöperaties in de energievoorziening en willen dat de provincie deze ook actief gaat ondersteunen. En er heerst vrijwel consensus over de noodzaak het elektriciteitsnet te verzwaren. Meest verstrekkend is het idee dat zowel bij de PvdA als bij de SP in het programma terecht gekomen is: een eigen provinciaal energiebedrijf voor duurzame energie. GroenLinks is voorstander van een provinciaal warmtebedrijf.

Curiosa

Een aantal partijen heeft opvallende zaken opgenomen. JA21 en FVD spreken beide van ‘wiebelstroom’, de weersafhankelijke fluctuerende output van zonnepanelen en windturbines. Verder wil BVNL de Metropoolregio Amsterdam afschaffen. De CU heeft in haar verkiezingsprogramma staan dat er bij de windmolens aan de dijk bij Marken nog plek is voor een windmolen. Wat BBB betreft mogen windmolens in de provincie slechts een maximum ashoogte van 17 meter hebben. (Dat zijn die kleintjes die op het erf van menige boerderij staan.)

_______________________________________

Hieronder voor de belangrijkste partijen een korte analyse van het verkiezingsprogramma, deels toegespitst op het thema windenergie, alsmede links naar de verschillende verkiezingsprogramma’s;

• Groen Links, nu 9 zetels, ‘Verder voor verandering’
• VVD, nu 7 zetels, ‘Met realisme en optimisme vooruit’
• D66, nu 6 zetels, ‘Kiezen met lef’
• PvdA, nu 6 zetels, ‘Samen werken aan een zekere toekomst’
• JA21, nu 6 zetels, ‘Het moet écht anders’
• CDA, nu 4 zetels, ‘Minder ik, meer wij’
• FvD, nu 3 zetels, ‘Programma Noord-Holland Provinciale Staten 2023’
• Partij voor de Dieren, nu 3 zetels, ‘Noord-Holland, je kunt nu nog kiezen’
• PVV, nu 3 zetels, ‘Tijd voor verandering’
• SP, nu 3 zetels, ‘Voor een gezond en leefbaar Noord-Holland voor iedereen’
• Christen Unie, nu 1 zetel, ‘Ruimte voor elkaar in Noord Holland’
• Denk, nu 1 zetel, ‘Noord Holland is van ons allemaal’
• BBB, nu nog geen zetel, ‘de stem van en voor Noord Holland’
• Overigen (BVNL, Piratenpartij, Volt, en anderen)