Tegelwippen, tuiny forest, infiltratiekratten: lokaal watermanagement
De NOS meldt in februari 2021: ‘Inwoners van Den Haag kunnen dit jaar een gratis boom aanvragen bij de gemeente. Het idee is dat er daardoor niet alleen groen bij komt op gemeentelijke grond, maar ook op grond van particulieren, wat de verstening van de stad tegengaat. Den Haag volgt daarmee initiatieven in andere plaatsen in Nederland. ’(NOS, 23 februari 2021). Amsterdam ging Den Haag al voor in 2019.
Verstening? Wat is dat? Men verstaat onder het begrip “verstening” dat er een toename is van verhard oppervlak. Hierbij kun je letterlijk aan stenen denken, maar ook andere vormen van bestrating en bebouwing vallen hieronder. En dat is wat er toch wel grotendeels gebeurt in een bebouwde kom zoals in Hilversum. Niet alleen op straat, ook in tuinen. Risico van al die stenen: als ’t hard regent, kan het water niet weg. En dat kan echt heel veel zijn. Wat kun je doen tegen wateroverlast en waterschade?
Met enkele kleine aanpassingen in je tuin kun je al veel wateroverlast voorkomen. Voor jezelf en voor Hilversum.
De gemeente en water
De gemeentelijk vijvers bij o.a. de Noorderbegraafplaats, het Raadhuis, het Laapersveld en de Kastanjelaan zijn natuurlijk niet afdoende voor de opvang van alle regenwater. De gemeente biedt daarom voor lokale regenwaterafvoer infiltratiekratten en regentonnen aan.
Met een regenton kan in natte perioden regenwater worden opgevangen en opgeslagen, zodat je bijvoorbeeld je tuin kunt nathouden als er droogte is. De regentonnen worden per wijk gratis aangeboden tijdens acties. Iedereen kan hiermee eenvoudig het riool (bij regen) en de watertoevoer (bij droogte) kan ontzien. [Wanneer je geïnteresseerd bent, neem contact op met de wijkcoördinator. UPDATE: de regentonnenactie via buurtcoördinatoren is beëindigd].
De infiltratiekratten, die je moet ingraven in de tuin, leveren geen water terug maar vangen het water op en geven het langzaam af aan de grond. Ook dit regenwater komt niet in het riool, als het hard regent is dat een groot voordeel. [Update: via deze link kun je informeren bij de gemeente Hilversum of er (gratis) infiltratiekratten beschikbaar zijn]
Pro tip: check op de tekening bij het kadaster van jouw woning, of er al een infiltratiekrat is aangelegd. Architect Dudok deed dit bij alle wijken tot aan de Tweede Wereldoorlog.
Waterschade, ook in Hilversum met zijn zandgrond
Tot heel Hilversum is overgestapt op het opvangen van regenwater en het verminderen van het aantal tegels in tuinen, hebben we wateroverlast. Niet vaak maar als het gebeurt, dan is het landelijk nieuws (Telegraaf: ‘Vrouw gered uit auto in ondergelopen Beatrixtunnel’). Je kunt het je amper voorstellen maar al dat water in die tunnel komt van hoger gelegen wijken en legt zo het centrum lam. Ook levert water schade op aan panden in postcode 1221 en het centrum. Hilversum100 dan ook iedereen aan, mee te doen aan Operatie Steenbreek: minder tegels, meer groen in de tuin.
Tegelwippen? Je kan het!
Misschien herken je dit wel in de buurt: straat wordt opengebroken voor de riolering en waar eerst asfalt lag, komen nu klinkers. Dat geeft een opener profiel zodat het water ter plekke in de grond kan zakken, in plaats van dat het allemaal via de putten naar het riool wordt afgevoerd. Een effectief bijproduct van het opnieuw inrichten van de straat. Het goede nieuws: wij kunnen dat allemaal in onze eigen tuin doen!
In 2020 werd in Nederland een ‘coronaproof’ NK gehouden: het nationaal kampioenschap tegelwippen. Gewoon in de tuin, of die nu voor of achter je huis ligt: tegel eruit, plantje erin. En als het plantje erin staat, zul je merken dat het ook minder heet wordt in je tuin. Omdat de planten en de aarde die warmte opnemen. Bomen bieden daarbij ook schaduw, waardoor het in huis minder warm wordt.
Tuiny forest: planten verkoelen
Maar wat doe je dan met je tuin, als die tegels eruit zijn? Nou, je kunt een tuiny forest aanschaffen. Dat bestaat uit diverse struiksoorten die kunnen uitgroeien tot bomen (tenzij je ze snoeit) en een collectie zaden waarmee je insecten van voeding voorziet. Het mooie van het tuiny forest is, dat er geen bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt bij de kweek van deze planten. Daarmee hou je de grond in je tuin dus schoon.
Bomen absorberen overtollig water en bieden verkoeling door hun schaduw. Ook bieden ze een huis aan vogels en aan insecten, die zorgen voor meer variatie in de natuur. Wie weet wat de komende zomer brengt: een hittegolf? Dan wordt de hitte geabsorbeerd door planten, waardoor het in huis aangenamer wordt.
Hilversums voorbeeld
In de bloemenbuurt zijn de tuinen niet spectaculair groot. Maar een tuiny forest is eigenlijk net zo groot als een tweepersoonsbed, en die ruimte hebben Marjolein en haar partner. Daarom deden zij ook een groene duit in het zakje: tegels eruit, tuiny forest erin. Het was even slikken toen het pakket werd gebracht: alles paste in een emmer. Maar met de bijgeleverde handleiding en tips (via app, mail en site) is het nu een groen geheel aan het worden.
Het tuiny forest, samengesteld met kennis van zaken door IVN en Sprinklr, is vanaf juni 2021 te bestellen. Ze leveren het dan in het najaar van 2021; dan zijn de planten in rust en kunnen ze worden verplaatst. Dit kleine bos, genoeg tuin voor 10 vierkante meter, kost je 119,95, dan wordt het thuisbezorgd. Jij wipt de tegels en zorgt voor stro, zodat de planten goed kunnen landen. Wil je eerst meer weten? Check de site van het IVN.
Duurt juni je te lang? Dan kun je nu tot half maart het inheems paradijs bestellen (twv. 89,95 incl. bezorging), voldoende voor 2 tot 3 vierkante meter tuin of voor enkele grote potten.
Wil je meer weten over hoe je dat doet, die planten verzorgen? Ook stichting Steenbreek biedt je veel tuintips.
Het gemeentelijk watermanagementsplan van de gemeente Hilversum rond wateroverlast is hier te lezen.
Oproep: wil jij meedoen aan het organiseren van Hilversum, als deelnemer aan het NK Tegelwippen? Meld je aan!
Kijk hier verder over wat een tuiny forest jouw tuin biedt: