Verslag Broedplaatsendebat 9 april
Op dinsdag 9 april 2024 werd het tweede broedplaatsendebat gehouden in de Meentwerf.
Gastvrij en welkom werden de deelnemers in de Meentwerf ontvangen, met een heerlijk-doch-eenvoudige maaltijd: wortel-pompoensoep-met-brood. Gastvrouw Lot Vermeer is initiatiefnemer van de broedplaats op de Mierenmeent. Het voelt als thuiskomen. De broedplaats is in bedrijf sinds 2018 en heeft focus op kunst, cultuur, natuurbeleving en ontmoeting.
Tijdens een eerdere bijeenkomst in januari bij VONK in de wijk aan de Larenseweg was gebleken dat er verschillende behoeften leven bij de kwartiermakers en betrokkenen. Bijvoorbeeld de behoefte aan een duidelijk aanspreekpunt bij de gemeente, of bundeling van kennis over broedplaatsen, vastgoed, leegstand en ook vastlegging van afspraken. En er zou ook behoefte zijn aan een broedplaatsenprogramma ondersteund door Hilversum en/of de Gooische gemeenten. Om deze behoeften nu goed in beeld te krijgen, had werkgroep broedplaatsen een vragenlijst vooruitgestuurd en deden we een verkenning bij de 15 aanwezigen.
Allereerst werd een verkenning gedaan van locaties/initiatieven in het Gooi die als broedplaats – of broedplaats-achtig initiatief – kunnen worden aangemerkt. Daaruit kwamen de volgende antwoorden in willekeurige volgorde:
- De Meentwerf (Hilversumse Meent)
- Opwaarts (Hilversum)
- Altijd Werkplaats / Gooische CAC / GRRU (Bussum)
- VONK in de wijk (Hilversum)
- NEST 35 (Hilversum)
- Klusklooster / Noorderlicht (Hilversum)
- De Groene Afslag (Laren)
- Fabrique Ludique (Hilversum)
- All Art (Hilversum)
- Vliegdenweg (Bussum)
- De Geus (Hilversum)
- Tante Jans / De Iris (Hilversum)
- Makers in het Gooi (groep zonder vaste locatie)
- Het Domein (Weesp)
- Haven 5 (Huizen)
- Gate 51 / Stg. Magdalena (Hilversum)
Deze lijst is niet compleet.
De respondenten zijn vooral deelnemers aan broedplaats-initiatieven, maar ook initiatiefnemers, huurders of bruikleners, kwartiermakers en ook zijdelings betrokken, bijvoorbeeld als opbouwwerker.
Daan van Alkemade vertelde hoe hij Opwaarts! een voorbeeld wil laten zijn van nieuwe economie, waarin er geen afval meer bestaat; slechts materialen in transitie die kunnen worden doorgegeven en bewerkt door (jonge) makers, herintreders, creatieven. De sleutel is om het in goede harmonie met de gemeente te doen. ‘Veel koffie drinken.’
Er werd een lijst van ‘waarden’ genoteerd die de aanwezigen in broedplaatsen belangrijk vinden:
• Toegankelijkheid • Cultuur • Maatschappelijk • Betaalbaar • Laagdrempelig • Stabiliteit • Ondersteuning • Kansen • Energie • Ontwikkelen • Experimenteren • Ondernemen • Maakplek • Niet-commercieel • Samen • Sociaal • Community • Biodiversiteit • Menskracht • Ambachtscentrum • Jongeren centrum • Visie • Regel-luwte • Rommelplek • Autonomie • Vernieuwing • Ontmoetingsplek • Bijzondere ontmoetingen • Bereikbaar • Inclusief • Gemeenschap • Baas-in-eigen-broedplaats • Semi-broedplaatsen • Wereld van morgen • …
Rob Ebeling vertelde over de Altijd Werkplaats en hoe hij wil bijdragen aan een betere wereld; dat het in feite jammer is dat broedplaatsen nodig zijn – omdat de economie nog niet circulair is en de mens en biodiversiteit nog niet op 1 staan. Hoewel hij met de Altijd Werkplaats een opzegtermijn van 1 maand heeft, organiseert hij nu al sinds 2018 op zo’n manier alsof het permanent mag blijven. ‘Anders gebeurt en verandert er niets.‘
Dit zijn de thema’s waar de deelnemers tegenaan lopen:
- Gebrek aan laagdrempelige atelier- , ambacht en experimenteerruimte.
- Gebrek aan stabiliteit. Er is behoefte een structurele basisvoorraad van dergelijke plekken, en langere vooruitzichten voor wat betreft leegstandslocaties.
- Te weinig kennis over en erkenning van de waarde van de broedplaatsen in de samenleving.
- Gebrek aan aandacht voor dit soort pekken in de stadsontwikkeling.
- Dat er nieuw gemeentelijk beleid komt, overal in het Gooi. Er wordt teruggevallen op – en vastgehouden aan bestaand beleid op het gebied van cultuur en sociaal domein. Dit geeft risico van een mismatch in relatiebeheer, verwachtingen en duidelijke geborgde afspraken met initiatiefnemers.
- Het ontbreekt regelmatig niet aan goede wil bij ambtenaren, maar er is onduidelijkheid over welke instrumenten ingezet kunnen worden.
- Er wordt een kloof ervaren tussen ambtelijke cultuur en de creatieve makerscultuur. Gebrek aan empathie ook. Er worden verschillende ‘talen’ gesproken.
- Het organiseren van evenementen verloopt moeizaam. Evenementen en activiteiten in broedplaatsen passen vaak niet in bestaande kaders en hokjes en medewerking vanuit de gemeente is vaak traag en moeizaam.
- Verzuiling van loketten binnen de gemeente. Afdelingen zijn niet goed van elkaars voortgang op de hoogte.
- Weinig middelen beschikbaar vanuit de gemeente om de broedplaatslocatie op te knappen. Eenduidig beleid en afspraken ontbreken.
- Aandacht voor multifunctionele ruimtes waar veel kan en mag.
- Het zou goed zijn als de gemeente oog heeft of krijgt voor talentontwikkeling en ondernemerschap rond broedplaatsen.
- Betere communicatie tussen bewoners en gemeente.
Er gaan ook dingen goed:
- Er zijn makers in de gemeente Hilversum die ruimtes ter beschikking hebben gekregen, al is dat soms met zeer kort toekomstperspectief.
- De mentaliteit van de broedplaats-betrokkenen is goed en constructief.
- Er is diversiteit; er zijn verschillende typen broedplaatsen met eigen signatuur.
- Er is veel draagvlak in de Gooise samenleving.
- Er is ruimte voor toenadering tussen initiatiefnemers en de gemeente(n).
Welke rol zou de gemeente kunnen spelen als het om broedplaatsen gaat?
- Bemiddelaar om meer gebouwen beschikbaar te (laten) stellen.
- Subsidies bij het starten, subsidies bij projecten, meerjaren-subsidies
- Ambassadeur van broedplaatsen en aanjager van cultureel ondernemersklimaat
- Het organiseren van een eerlijk broedplaatsenklimaat waarbij startups/creatieven kansen en ruimte krijgen en dat succesvolle initiatieven kunnen doorgroeien naar bijvoorbeeld commerciëlere locaties.
- Ook maatwerk durven leveren, zoals soepelere regels bij leegstandsbeheer.
- Ook bij (private) investeringen om panden als (tijdelijke) broedplaats aan te merken, is de gemeente een belangrijke partij als het gaat om vergunningen.
- Samen met de stakeholders onderzoeken wat er nodig is en dat vertalen naar beleid en afspraken. Hiervoor ambtelijke capaciteit en financiële middelen beschikbaar stellen.
75% van de respondenten vindt het een goed idee om aan te sluiten bij een broedplaatsennetwerk.
Daags na de bijeenkomst wordt een appcommunity opgericht: Broedplaatsen in het Gooi. Deelnemers zijn uitgenodigd en hiermee zijn de lijnen verkort. [Wil je ook toegang tot de appgroep? Stuur een bericht met je telefoonnummer aan redactie@hilversum100.nl]
Samenvattend:
Er zijn in het Gooi diverse soorten broedplaatsen. In Hilversum alleen al zijn er 11 broedplaats-achtige-initiatieven. Broedplaatsen zijn belangrijk en ze vertegenwoordigen een diversiteit aan sub/culturen, thema’s en waarden in de samenleving (cultuur, werk, sociaal, buurt, biodiversiteit, jongeren, etc).
De broedplaats-betrokkenen hebben aandacht voor deze thema’s en waarden, maar er valt nog een brug te bouwen tussen de doe-/makerscultuur en de bestuurscultuur. Hierbij is het belangrijk dat afspraken niet verdwijnen als een ambtenaar of een wethouder buiten beeld raakt, of als plots de stemming omslaat. Er ontstaan win-win-win situaties wanneer initiatiefnemers, vastgoedvertegenwoordigers en gemeente tot goede samenwerking en synergie komen.
De werkgroep broedplaatsen komt binnenkort met een voorstel en een stappenplan naar de gemeenten in het Gooi hoe deze samenwerking en synergie tussen broedplaatsen en overheid vorm zou kunnen krijgen. Het doel is het faciliteren en ondersteunen van bloeiende, creatieve, duurzame, sociale en toekomstbestendige plekken in het Gooi.
