De duurzame uitvaart
De duurzame uitvaart
Duurzaam leven reikt tot na de dood. Want ook bij een uitvaart zijn veel duurzame keuzes te maken: van kist tot bloemen en van vervoer tot grafmonument. En het mooie is: die duurzame keuzes maken een uitvaart veel persoonlijker.
‘Duurzaamheid is vaak niet het eerste waar nabestaanden aan denken’, is de ervaring van Eva Froger. Zij werkt voor de landelijke stichting GreenLeave en adviseert uitvaartondernemers over duurzaamheid. ‘Mensen zijn geëmotioneerd, staan onder tijdsdruk en weten vaak niet dat ze rond een uitvaart heel veel zelf kunnen bepalen.’ Eva geeft ons graag advies hoe we een uitvaart kunnen verduurzamen.
Vervoer
‘Het vervoer rond de uitvaart heeft de grootste milieu-impact. Veel mensen maken veel autokilometers om bij de uitvaart aanwezig te kunnen zijn. Wat je in ieder geval kunt doen, is zorgen dat je alles zoveel mogelijk op één plek organiseert, zodat het aantal autokilometers tijdens de uitvaart zelf beperkt blijft. Verder kun je op de kaart de bereikbaarheid per openbaar vervoer expliciet noemen.’
Kist of wade
‘Met de keuze van de kist is veel winst te behalen’, aldus Eva Froger. ‘Wil je graag een houten kist, kies in ieder geval voor onbewerkt Nederlands hout. Er zijn ook manden van lokaal geoogste wilgentenen en zelfs een levende kist van mycelium. Zonder kist kan ook. Een wade is een duurzaam en persoonlijk alternatief.’
Gooise wol
Voor zowel een wade als de bekleding van een kist geldt: gebruik in ieder geval geen kunststof en geen katoen, waarvan de verbouw en productie immers zeer milieubelastend is. Eva: ‘Er zijn prachtige alternatieven, zoals linnen, hennepstof, bamboe en wol, eventueel verwerkt tot vilt. Met name Nederlandse wol is een duurzame keuze. Schapenboeren gooien het nu vaak weg omdat er geen markt voor is. Misschien kunnen we wel een initiatief opzetten om hiervoor ook Gooise wol te gaan gebruiken.’
Catering
Ook met de catering heb je veel te kiezen. Kraanwater in plaats van bronwater uit flesjes. Broodjes met plantaardig beleg in plaats van kaas en vleeswaren. Voor cateringbedrijven in de uitvaart is dit een hele cultuuromslag. Maar er zijn bedrijven die hier goede ervaring mee hebben.
Bloemen
Dan de bloemen. ‘Hoe natuurlijk bloemen ook lijken, bijna alle bloemen die je koopt zorgen voor veel milieubelasting’, aldus Eva Froger. ‘De teelt vraagt veel water en bestrijdingsmiddelen en vindt vaak plaats in verwarmde kassen of in Afrika, wat betekent dat de bloemen per vliegtuig naar Nederland komen. Kortom: als je bloemen wilt kopen, kies dan voor biologische, in Nederland geteelde bloemen. Maar er zijn alternatieven, die misschien nog wel mooier en persoonlijker zijn. Pluk bloemen in je eigen tuin, in de tuin van de overledene of in een biologische pluktuin, waarvan we er hier in de buurt verschillende hebben. Samen met een bloemist kun je er dan een bloemstuk van maken, zonder steekschuim of andere toevoegingen van kunststof. En vraag op de kaart of mensen één onverpakte bloem willen meenemen, die je samen rond de kist of wade schikt. Een prachtig ritueel.’
Grafmonument
Bij een begrafenis is er nog een keuze te maken: het grafmonument. ‘Vaak is dat gemaakt van steen uit China of India. Het delven en de transport geven veel milieubelasting. Daarvoor is sinds kort een alternatief: Circle Stone. Nederlandse steenhouwers verwerken oude grafstenen tot nieuwe. Niet per se goedkoper dan nieuw, maar wel een stuk duurzamer. En het geeft een impuls aan een oud ambacht dat in Nederland dreigt te verdwijnen.’
Hilversumse begraafplaatsen bieden dit al aan. Anita van Loon van de Uitvaartstichting Hilversum legt het uit: ‘Van de grafstenen die nabestaanden afstaan zoeken wij de mooiste uit. Mensen kunnen zo’n steen uitkiezen en door een steenhouwer opnieuw laten bewerken. Zo hoeven er geen nieuwe stenen uit China te komen.’
Boomrust aan de Bosdrift
Een bijzonder grafmonument is een beukenboom. Dat is sinds 2020 mogelijk op de prachtige begraafplaats aan de Bosdrift. Een deel van het park – een ontwerp van Leonard Springer – is ingericht als natuurbegraafplaats. ‘Hier geven wij het lichaam zo puur mogelijk terug aan de natuur’, vertelt Anita van Loon. ‘In een onbewerkte houten kist of in een lijkwade met alleen katoenen of linnen kleding. Er mogen geen kunststoffen, bril, sieraden of andere spullen mee in het graf. Zo kan alles langzaam verteren in de grond. Op dit deel van de begraafplaats zijn geen verharde paden en geen stenen grafmonumenten. De graven markeren we met een boomschijf met inscriptie en met een beukenboom. Die boomschijf vergaat natuurlijk vrij snel. En de bomen groeien uit tot een bos. Om ook na tientallen jaren het graf van je dierbare terug te kunnen vinden, zijn de bomen voorzien van het systeem ‘boomrust’: elke boom heeft een unieke chip die je met je mobiele telefoon kunt uitlezen.’
Bloemen en bomenweide
Ook op de andere twee begraafplaatsen zijn bijzondere initiatieven. Anita van Loon: ‘Op de Zuiderhof is een bomenweide met bomen en bloemen, waar we bij een familieboom – biologisch afbreekbare – urnen kunnen bijzetten. Je kunt kiezen uit verschillende boomsoorten: grove den, kastanje, acacia, iep of winterlinde. Op de Noorderbegraafplaats gaan we een bloemenweide aanleggen, waar mensen een bloem kunnen plukken voor op het graf van hun dierbare. De bloemenzaden passen bij de omgeving Hilversum en zijn hierop speciaal geselecteerd. Zulke pluktuinen gaan we te zijner tijd ook op de andere begraafplaatsen realiseren. Laagdrempelig, mooi en uitnodigend. En een mooie bijdrage aan meer biodiversiteit in Hilversum.’
Meer informatie
Kijk hier voor alle duurzame adviezen van GreenLeave. En in dit video interview vertelt Anita van Loon meer over Boomrust:
Meer informatie over de begraafplaatsen in Hilversum is te vinden op www.uitvaartstichtinghilversum.nl