Hilversum De stad voor groene, duurzame en innovatieve mobiliteit
De mobiliteitsvisie2040 kan niet los worden gezien van de Omgevingsvisie2040, waarvoor op dit moment gewerkt wordt aan een concept visie, dat eind dit jaar gereed moet zijn.
Op basis van eerdere participatiegesprekken is een scenario gekozen dat (o.a.) zegt: ‘meer ruimte voor groen, ontmoeten, fietsen en lopen, zo nodig ten koste van de ruimte voor de auto‘. Daar zit dus al wat mobiliteit in (meer lopen en fietsen en minder auto), waarbij mobiliteit wel gezien moet worden als een middel niet als doel.
In beide visies staat het woord GROEN vooraan. Da’s mooi, maar moet volgens ons wel geconcretiseerd worden, want groen wordt steeds meer als containerbegrip gebruikt en er zit ook vaak een element van greenwashing of windowdressing in (als we het groen noemen zijn we klaar).
De koppeling zou iets kunnen zijn van: Vanuit het participatietraject van de omgevingsvisie komt naar voren dat wij (inwoners van Hilversum) meer groen willen en meer ruimte voor fietsers en voetgangers, ook als dat ten koste gaat van ruimte voor de auto.
Met andere woorden, we willen de dominantie van de auto in de openbare ruimte verminderen (meer fietsstraten, meer ruimte voor fietspaden, minder doorgaand autoverkeer, meer ruimte voor en op voetpaden (en geen auto’s op de stoep!!).
Kortom meer ruimte om te ontmoeten, te spelen, te recreëren en ook te verplaatsen, maar dan met de menselijke maat. En daarmee kunnen we ook meer groen realiseren.
Dat is ook wat de meeste Hilversummers willen op basis van de Enquête Groen, waarvan de resultaten begin dit jaar zijn gepubliceerd.
Het STOP-principe
Voor de mobiliteitsvisie zou dat kunnen betekenen: beleid ontwikkelen op basis van het STOP-principe, met als doel de 15 minuten stad.
Het STOP-principe wordt gebruikt bij slimme planning van mobiliteitsbeleid, waarbij de prioriteit eerst naar Stappen (wandelen/lopen), dan Trappen (fiets), vervolgens Openbaar vervoer en dan pas naar Privé auto vervoer gaat. Dit ontwerp-principe komt uit Vlaanderen, maar je ziet nu dat dit ook in Nederland steeds meer geadopteerd wordt.
15-minutenstad
In de 15-minutenstad kunnen inwoners al hun basisbehoeften vervullen binnen een kwartier lopen of fietsen. Politici en beleidsmakers nemen dit steeds vaker als uitgangspunt bij infra- en mobiliteitsbeleid. In Nederland is Utrecht daar een goed voorbeeld van, zie: https://omgevingsvisie.utrecht.nl/de-koers/ruimtelijke-strategie-utrecht-2040/samenvatting/
Onlangs gaf het PBL (Plan Bureau voor de Leefomgeving) een rapport uit waarin werd aangegeven dat buiten de steden het OV geen alternatief is voor de meeste mensen, omdat noodzakelijke c.q. dagelijkse voorzieningen met het OV onbereikbaar zijn of een veel te lange reistijd opleveren. Dat komt vooral omdat buiten de steden het OV de afgelopen decennia heel erg verschraald is. Die analogie kun je ook voor Hilversum ophouden: doordat de afgelopen decennia Hilversum vooral ontworpen is rond de auto-bereikbaarheid, worden mensen min of meer gedwongen de auto te nemen. Fietspaden zijn vaak te smal, zijn slecht onderhouden en volgen vaak onlogische routes, verkeerslichten staan voor fietsers slecht afgesteld, enz. Hetzelfde geldt voor voetgangers: de stoep wordt vaak geblokkeerd door auto’s, oversteekplaatsen hebben slecht afgestelde verkeerslichten, een aantal aanLOOPstraten zijn meer een verkeersriool, met bijbehorende herrie en stank. En het Openbaar Vervoer wordt steeds meer weggedrukt uit het centrum – de belangrijkste bestemming voor busreizigers. En dat terwijl Hilversum – gezien de omvang – een ideale 15-minutenstad zou kunnen zijn.
Kortom; als we het STOP-principe op de Mobiliteitsvisie2040 op Hilversum toepassen, zou het zoiets kunnen (of moeten) worden als:
Stappen:
- Voetpaden van voldoende breedte om naast elkaar te kunnen lopen, waar ook rolstoelen, rollators en kinderwagens makkelijk overheen kunnen.
- Geen auto’s op de stoep; actieve handhaving (zie foto’s ter inspiratie van hoe het niet moet). Het is een rare gewoonte dat op veel plaatsen auto’s met 2 wielen op de stoep staan, terwijl er voldoende rijweg over is. In de Enquête Groen gaf ook bijna de helft van de inwoners aan dat meer ruimte voor groen ten koste mag gaan van minder ruimte voor de rijweg.
Trappen:
- Meer fietsstraten; de auto te gast
- Knip in drukke radialen, waardoor doorgaand autoverkeer onmogelijk gemaakt wordt
- Beter onderhouden en logischer uitgevoerde fietspaden
- Rekening houden met groei ‘brede’ fietsen (bakfietsen, koeriersfietsen, enz)
- Betere en meer fietsparkeervoorzieningen (en niet alleen in het centrum)
- Omzetting auto parkeerplaatsen in fietsparkeerplaatsen (op 1 autoparkeerplaats passen 8 fietsen), ook in Parkeergarages
Daarbij ook bedenken dat:
- Fietsers besteden meer in kernwinkelgebieden dan automobilisten
- Fietsers zijn gezonder (met fietsen gebruik je vet, van autorijden word je vet)
Openbaar vervoer
- Niet iedereen kan fietsen of lopen (of autorijden); met name voor deze groepen is het belangrijk dat de focuspunten in Hilversum goed bereikbaar zijn.
- Maak onderscheid tussen verbindende en ontsluitende vervoerslijnen
- Ontsluitende vervoerslijnen moeten ook tot in het centrum kunnen komen, dus niet alles voor OV afsluiten
- Flexibeler en meer vraagafhankelijk
- Elektrisch (dat is het vanaf december al voor 100%).
Particuliere auto:
- Minder dominantie, zowel rijdend als stilstaand
- Verlagen parkeernorm in en rond het centrum
- Groen i.p.v. parkeren
- Handhaving op foutparkeren, ook in de bochten.
- Ondersteunen van de transitie naar elektrisch rijden t.b.v. reductie fijnstof en betere luchtkwaliteit. (zie ook: Komt de kabelgoottegel naar Hilversum?)
Daarbij ook bedenken dat:
- Verkeersmodellen tot nu toe altijd uitgaan van auto mobiliteit en fietsen en lopen als ‘rest’ worden gezien
Bekend is dat beperken van het autoverkeer op de ene plaats lang niet altijd leidt tot meer autoverkeer op een andere plaats. De praktijk leert dat een deel van het autoverkeer ‘verdampt’.
(Foto’s uit de jaren 80 van drukke stedelijke gebieden en vergelijk die met de situatie nu).
Enkele aanbevelingen
1. Havenstraat: een autoluwe groene aanLOOPstraat
Ruimte om te ontmoeten, verblijven, lopen, fietsen en voor verkoelend groen. Dat willen we. Maar de verkeersdruk uit zuid is zo groot dat autoluw alleen lukt bij afsluiting voor (doorgaand) autoverkeer, bijvoorbeeld tussen de Vaartweg en Ruitersweg. Want alleen rood asfalt (fietsstraat) of paar drempels maakt de straat niet autoluw. Zonder autoknip geen veilige aanLOOPstraat voor fietsers uit Hilversum zuid naar het centrum met ruimte voor verrassende ontmoetingen in de Havenstraat.
2. Fietsparkeren: veilig en aantrekkelijk je fiets achterlaten
Een van de belangrijkste redenen om niet op de fiets ergens heen te gaan is het ontbreken van aantrekkelijke en veilige stallingsmoeglijkheden. Hilversum heeft er maar één: de fietskelder aan de Herenstraat/Zeedijk. Dat is veel te weinig! Kijk maar naar de fietsenchaos bij het station: te weinig plaatsen en totaal geen beheer. Wil je meer mensen op de fiets krijgen dan zal ook het parkeren van de fiets meer aandacht en vooral ook respect vanuit de gemeente moeten krijgen.
3. Openbaar Vervoer: de verbinding tussen wijken en centrumlocaties
Wil de bus in Hilversum een goed alternatief zijn voor de auto en een uitkomst bieden voor hen die niet kunnen fietsen (of autorijden), dan moet de bus ook een goede verbinding bieden. Nu dreigt de bus nog verder om het centrum heen te gaan en zijn andere belangrijke bestemmingen (ziekenhuis, gemeentehuis, bibliotheek, enz) vanuit de meeste wijken alleen met een overstap bij het station te bereiken (en dan sluiten de lijnen ook niet aan). De Servicelijnen die in december 2022 beginnen, zijn slechts een pover begin.
4. Slimmere keuzes bij verkeerslichten
In plaats van focus op slimme systemen, maak slimme keuzes bij verkeerslichten naar Amersfoorts voorbeeld: prioriteit voor fiets en voetganger in plaats van groene golf voor doorstroming autoverkeer. En daarmee het eerlijk verkopen van het geleidelijk afwaarderen van de rol van de auto.